Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 10, Sayı 77  2022/10  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Ersin ÇETİNKAYA

NO Makale Adı
1657095507 MEVLÂNÂ CELÂLEDDÎN-İ RÛMÎ’NİN EZOTERİZMİ BAĞLAMINDA “SİMYACI”

İnsan var olduğu günden itibaren dünyadaki varlık amacını sorgulayan bir yapıda olduğu için kendini gerçekleştirmek amacıyla çok çeşitli yollara başvurur. Çabalarının sonucunda ise kaynağını çok eski çağlardan alan ezoterik bir bağlamın içerisinde bularak ilerler. Anadolu tasavvufunun en yetkin isimlerinden birisi olan Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî de bu kapsamda kendi içsel yolculuğuna çıkarak İslam temelli öğretisini oluşturur. Kültürümüzün önemli bir bileşeni olarak karşımıza çıkan ve İslam’ın Anadolu coğrafyasında anlaşılmasını sağlayan en önemli kişilerden olan Mevlânâ bu bağlamda dünyayı da derinden etkiler. Kendini bulmak amacıyla bu yolculuğa çıkan Mevlânâ hayatının son anına kadar eylemini sürdürerek insan-ı kâmil mertebesine ulaşmaya çalışır. Ezoterizm ister batı ister İslam temelli olsun özünde bireyin kendisini gerçekleştirebilmek amacıyla çıktığı uzun ve zahmetli bir yol/yolculuktur. İki ezoterik bağlamda da geçilen yollar birbirleriyle benzerlik gösterdiği için Mevlânâ’nın tasvir ettiği birey ve Paulo Coelho’nun Santiago karakteri benzerlik arz eder. Edebî eserler merkezine insan ve onu çevreleyen faktörleri yerleştirdiği için bu düşünce yapısıyla oluşturulan eserler ezoterizmi içerisinde az ya da çok ihtiva eder. Yolda olan ve ilerleyen kişi suretinde iletisini kurgulayan eserler hayatın amacını bulma noktasını kendisine düstur edinir. Kişinin “kişisel menkıbesi” ise bu yolda onu yönlendiren yegâne şeydir. İnsanın iç dünyasını tasvir ederek genellikle ezoterik özellikler barındıran eserler kaleme alan Paulo Coelho da ezoterik düşünce sistemini “simyacılık” anlayışı ile ele alarak bâtında yer alan zenginliği ortaya çıkarmak arzusunda hareket eder. Bu bağlamda öz itibariyle yolculuğa çıkarttığı karakterleri her semavi dinde var olan özelliklerle görmek yazarın özgünlüğüdür. Batı ezoterizminin edebî formda kaleme alınan en yetkin eserlerinden birisi olan Simyacı’yı Mevlânâ’nın düşünce sistemi/tasavvufu bağlamında ele almak çalışmamızın amacını oluşturmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Mevlânâ, Ezoterizm, Paulo Coelho, Simyacı, Kişisel Menkıbe