Cumhuriyet’in 1923’te kurulmasıyla birlikte Türkiye’de modernleşme ekseninde uygulamaya konulan inkılaplarla toplumsal yapıda köklü değişimler ve dönüşümler hedeflenmiştir. Hedeflenen değişim ve dönüşümler bağlamında ise özellikle eğitimli, modern bir kadın modelinin yaratılması hususu yeni dönemin öncelikli kültürel meselesi haline gelmiştir. Cumhuriyet ideolojisinin yaratmaya çalıştığı eğitimli modern kadın profilinin kültürel önemi dönemin ressamları tarafından da ilgiyle takip edilmiş ve birçoğunun kompozisyonlarına konu olmuştur. Söz konusu resimler yaşanan sürecin belgelenmesi açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle erken Cumhuriyet döneminde eğitim ve imaj bağlamında kadının toplumsal açıdan geçirdiği değişim ve dönüşümü belgelemesi ve yapıldığı dönem itibariyle söz konusu değişim ve dönüşüme hizmet edici bir işleve sahip olması açısından Akdik’in “Kitap Okuyan Kadın” ya da “Okuyan Kadın” vb. gibi isimlerle anılan seri haldeki eserlerinde görülen kadın imgesinin Türk resminde görülen eğitimli, modern Türk kadını imajının en istikrarlı örneklerinden olduğu düşünülmektedir. Bu çalışmada, sanatçının 1930-1960 yılları arasında ürettiği söz konusu resim örneklerinin incelenerek ilgili literatüre katkı sağlanması amaçlanmıştır. Akdik’in araştırma konusu kapsamında incelenen okuyan kadınlar temalı eserlerinde yorumladığı kadın figürlerini Cumhuriyet ideallerine uygun olarak modern kıyafetler ve modern ev ortamı içerisinde yeni imajıyla kompoze ettiği ve eğitimli modern kadının en önemli simgesi sayılan kitap imgesine kompozisyonlarında başat unsur olarak yer verdiği görülmüştür. Bu bağlamda sanatçının söz konusu eserleri ile erken Cumhuriyet döneminde eğitim ve imaj bağlamında kadının toplumsal açıdan geçirdiği değişim ve dönüşümü belgelediği görülmüştür. Ayrıca Akdik’in, okuryazarlık oranının çok düşük olduğu bir dönemde Cumhuriyet yönetiminin görmek istediği yeni kadın tipini, Anadolu kadınına rol model olması açısından kompozisyonlarında görselleştirerek Türk kadınını değişime teşvik edici bir rol oynadığı anlaşılmıştır. Genel tarama modelinin kullanıldığı araştırmada nitel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılmıştır. Araştırmada veriler, sanal ve basılı kaynaklardan literatür taraması yapılarak toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Şeref Akdik, Türk resmi, kadın, eğitim, erken cumhuriyet dönemi