Sanatın hem biçimsel hem de içerik yönünden uğradığı değişimin kırılma noktalarından bir tanesi Minimalizmdir. Her sanat akımı ve sanat hareketinin varoluşuna etki eden süreçler vardır. Dünya Savaşları’ndan sonra ortaya çıkan sosyokültürel yapı birçok alanda olduğu gibi sanat alanında da etkisini hissettirmiştir. Bu dönemde ortaya çıkan Soyut Dışavurumculuk akımı, resim sanatının bilindik yapısının reddine yönelik, nesneleri gerçek dünyadaki biçimlerinden/karakteristik yapılarından kopararak alışılmışın dışındaki sanatsal formları sürece dahil etmiştir. Soyut Dışavurumculuk akımının sanatta ortaya koyduğu bu algılanması zor otomatizm temelli karmaşık yapılanmaya karşın, resim ve heykelde mantık eksenli sade ve basit formları amaçlayan Minimalizm’in, “Soyut Dışavurumculuk’a karşı tepki niteliği taşıdığı” yaygın kanıdır. Soyut Dışavurumcular’ın duygu yoğunluğuyla oluşturdukları “subjektif” temelli karmaşık biçimselliğe karşın Minimalistler, planlı bir çaba sonucu oluşturdukları “objektif” temelli formlarla sanat anlayışlarını ortaya koymuşlardır. Fakat Minimalizmdeki formların sadeliği çalışmaların özünde yer alan fikirsel boyutun kolay algılanabileceği düşüncesini akla getirmemelidir. Minimal formların oluşumunda kavramsal değerlerin varlığı göz önünde bulundurulmalıdır. Minimal Sanat, her ne kadar “objektif” anlayışla biçimlendirilse de izleyicilerin eserleri algılayabilmelerinin özünde eserlerin oluşumuna etki eden sosyokültürel motivasyonların ortaya çıkartılması önem arz eder. “Endüstri, nesne ve sanat” etkileşimini merkeze alan Minimalizm, sanatın alımlayıcısı olan izleyicilere sanatın içinde bulunduğu duruma dair eleştirel bir alan açar. Bu eleştirinin temelinde, Minimal Sanat’ın sade biçimselliğinin ötesinde karmaşık kavramsal (fikirsel) yapısı gösterilebilir. Araştırmanın amacı, Minimal Sanat’ın oluşumuna etki eden düşünsel temellerin ortaya konulması ve Minimal Sanat eserlerinin algılanabilmesinin temelinde yatan kavramsal dokulara değinmektir. “Bir Sanat Hareketi Olan Minimalizmde İzleyici-Eser Etkileşiminin Algısal Boyutları” başlığı çerçevesinde yapılan bu araştırmada, bilgi ve belgelerin elde edilmesinde tarama yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen bilgi ve belgeler araştırmanın amacına yönelik bütünlük sağlayacak şekilde kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler: sanat, Minimalizm, nesne, Kavramsal Sanat, algı, izleyici
|