Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 8, Sayı 47  2020/4  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Cansu ÇELEBİ EROL

NO Makale Adı
1587561462 GÖÇÜN ÖTEKİ YÜZÜ: TÜRKİYE ÇAĞDAŞ SANATINDA GÖÇ OLGUSU

Göç, toplumsal bir konu olması yönüyle, içerdiği düşünsel ve eylemsel pratikleriyle sanatı doğrudan ve dolaylı olarak etkileyen sosyal bir olaydır. Göç etme eylemi istemli ya da istemsiz, yaşanılan yerden ayrılma durumunu ifade ettiği için travmatik bir anlama sahiptir. Bireylerin göç etmeye karar vermesinin altında genellikle ekonomik, sosyal ve siyasal etkenler yatmaktadır. Gerek yabancı ülkelerden yurda doğru olan gerekse ülke içinde yaşanan göç hareketleri; ekonomik, politik, kültürel ve demografik yapıyı derinden etkileyen çok yönlü sonuçlar doğurmuştur. Göçün sonuçları arasında; göçmenin yeni olan mekana, kültüre, topluma entegre olma çabasıyla kendine ait unsurları yeni yerdeki değerlerle birleştirmesi ve böylece melez bir kültür ortaya çıkarması gösterilebilir. Göç sonucunda yaşanan değişimin çok boyutlu sonuçları birçok sanatçının sanat alanına taşıdığı konuların oluşmasına zemin hazırlamıştır. Türkiye yakın tarihine bakıldığında göç olgusunun toplumsal değişim üzerinde oldukça önemli etkilerinin bulunduğu görülmektedir. Özellikle 1970 sonrası Türkiye’deki sanat yaratımlarında göç etme eyleminin bireysel ve toplumsal sonuçlarının çeşitli medyumlarla sanata dahil olduğu görülmektedir. Çağdaş sanat anlayışının yaratımına imkan tanıdığı disiplinlerarası anlatım yolları göç olgusunun tüm yönleriyle ele alınmasını da sağlamıştır. Bu bağlamda Türkiye çağdaş sanatında göç olgusuyla bağlantılı olan aidiyet, mekan, kimlik, bellek, ötekileşme, yabancılaşma, karşıt kültür, arabesk kültür gibi kavramların sanatçılar tarafından sıklıkla ele alındığı ve sanat pratiklerine dahil edildiği görülmektedir. Özellikle bazı sanatçılar göçle ilgili konuları kişisel tarihleri üzerinden kurgulamış ve disiplinler arası bir yaklaşımla irdelemişlerdir. Bu araştırma, yaratımlarını deneyimledikleri göç yaşantıları ekseninde şekillendiren sanatçılardan Seçkin Aydın, Gülsün Karamustafa, Ferhat Özgür ve eserlerini incelemeyi amaçlamıştır. Araştırmada göç olgusunun sanatçılar tarafından nasıl yorumlandığı, göç sürecinde yaşanılan deneyimlerin eserlere nasıl taşındığı ve göç olgusunun sanat yapıtlarına hangi kavramlar üzerinden yansıdığı irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Çağdaş sanat, göç, Türkiye, Gülsün Karamustafa, Seçkin Aydın, Ferhat Özgür