Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 7, Sayı 39  2019/8  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Aygül ÇETİNKAYA

NO Makale Adı
1570138202 ÖMER ŞİFĀİ’NİN KİTĀB-I CEVHERÜ’L-FERĪD Fİ’T-TIBBÜ’L-CEDĪD ADLI ESERİNDE SÖZ VARLIĞI

Bu çalışmada 18. yüzyıl Osmanlı hekimi olan Ömer Şifàì’nin Kitàb-ı Cevherü’l-ferìd fi’t-tıbbü’l-cedid adlı eserindeki tıp terimlerine dair söz varlığı incelenmiştir. Eser, otuz bir bölüm ve bir açıklamadan oluşmaktadır. Ömer Şifài, bu eserde genel olarak, çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan ilaçların yapım aşamasından ve bu ilaçların hangi hastalıkların tedavisinde kullanılması gerektiğinden bahsetmiştir. İlaç yapım aşamasına gelmeden evvel ilaçların hazırlanmasında kullanılacak olan maddelerin nasıl elde edilmesi gerektiği üzerinde de durmuştur. Madenlerin çıkarılması, suların, yağların, zamkların ve sakızların damıtılması, doğadan tuz elde edilmesi gibi konular da aşama aşama açıklanmıştır. Üzerinde detaylı bir çalışma yapılmamış olan bu eser yazar tarafından yüksek lisans tezi olarak incelenmiş olup eserin hacimli olması ve içerik açısından zenginliği sebebiyle eserin tıbbi söz varlığının ayrı bir çalışmada değerlendirilmesine lüzum görülmüştür. Bu makalede eserin bölüm içerikleri ve tıbbi terminolojiye dair kelimeler kökenleri ve anlamları ile verilmiştir. Yapılan bu söz varlığı çalışmasının amacı dönemin tıp alanındaki söz varlığını ortaya koymak ve bu alanda araştırma yapacaklara ve bundan sonra yapılacak olan benzer araştırmalara kolaylık sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler : Tıbbī söz varlığı, Kitāb-ı cevherü’l-ferīd fi’t-tıbbü’l-cedīd, Ömer Şifāī