Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 6, Sayı 25  2018/6  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Mehmet Devrim TOPSES

NO Makale Adı
1527838169 TANZİMAT DÖNEMİ REFORMLARININ SOSYOLOJİK ÇÖZÜMLEMESİNDE YÖNTEM SORUNU


Tanzimat dönemi, Türkiye’nin modernleşme sürecine belirgin izler bırakan reformları kapsamaktadır. Hukuksal, siyasal ve idari açılardan pek çok yeniliğin düşünsel temelleri Tanzimat döneminde oluşmuştur. Laik bir hukuk ve eğitim sisteminin ortaya çıkışı, belediyecilik anlayışının gelişmesi, siyasal erkin sonsuz gücünün dengelenmesi Tanzimat dönemi yenilikleri arasındadır. Bununla birlikte, günümüzde Türk modernleşmesi tarihi sosyolojik açılardan çözümleyen kuramsal çalışmalar arasında Tanzimat dönemi reformlarına ilişkin bazı eleştiriler görülmektedir. Bu eleştirileri iki başlık altında toplamak mümkündür. Birinci olarak Tanzimat dönemi, Türkiye’nin uygarlık değiştirme çabasının başlangıcı olarak değerlendirildiği için eleştirilmiştir. İkinci olarak ise Tanzimat dönemi reformları, daha önce toplumsal sorunlarımızı çözme konusunda bir işlev görmüş olan geleneğin ya da şeriatın dışına çıktığı için eleştirilmiştir. Söz konusu iki kuramsal yaklaşımın ortak özelliği, kültür ve uygarlığı birbirinden ayırmaları, sonrasında toplumsal değişim süreçlerinde üst yapı kurumlarının ekonomik ve sınıfsal belirleyicilerini göz ardı etmeleridir. Bu makalenin amacı genel olarak Türk modernleşmesini ve özel olarak Tanzimat dönemi reformlarını çözümleme çabasındaki sosyolojik değerlendirmelerin yöntem sorunlarına değinmektir.


Anahtar Kelimeler: Toplumsal değişme, Türk modernleşmesi, Tarihsel Materyalizm