Sağlık kavramının semantik kapsama alanı kuşkusuz sadece tıbbi terminolojinin telaffuz imkânlarıyla sınırlı değildir. Bu konu, aynı zamanda söz konusu terminolojinin sosyolojik-kültürel ve teknolojik veçhelerinin büyük ölçüde medyatik sunumuna da bağlıdır. Zira sağlıklı olma hali, hastalığın olmadığı bir durumdan ziyade fiziksel, zihinsel ve toplumsal olarak tam bir iyilik halini simgelemektedir. Bizatihi bu “toplumsal olarak” nitelemesi bile sağlığın geniş bir uzamla olan ilişkisini açığa vurmakta olup, toplumla ilgili olan her şeyi kapsamaktadır. Bu geniş çerçeve içine alınan konular bütünü, sağlıklı insan ve sağlıklı toplum betimlemesinin kurucu söylemlerinin inşa edildiği alanlardır. Optimum sağlıklı yaşamın değişmez koşullarından söz edilebilir mi? Sağlıklı yaşamın her dönem için geçerli olabilecek genelleştirilmiş bir tarifi yapılabilir mi? Sağlıklı bir toplumun temel belirleyenleri veya gösterenleri nelerdir? Medya içeriği ve retoriği sağlıklı toplum imgesine ne şekilde katkıda bulunmakta ya da bozmaktadır? Tıp teknolojisi ve bürokrasisi bizatihi sağlıklı toplum önünde bir engel midir? Ivan Illich'in “klinik iatrojenez” adını verdiği kavramın sağlıklı toplumun kuramsal ve teknik betimlenişi açısından ifade ettiği anlamlar nelerdir? Toplumsal organizmanın da hastalanabileceğini varsayan görüşler, hangi argüman veya gerekçelerden hareket etmektedir? Aynı argümanlar bizatihi tıp alanının kendisi için de söylenebilir mi? Bu ve benzeri soru ve sorgulamalar ışığında tasavvur edilmeye çalışılan “sağlıklı toplum” imgesine ilişkin doktrin ve tartışmaların genel bir yazınsal taramasını yapmak, bizlere konu hakkında bütüncül ve somut bir fikir verebilir. Bu çalışmada Erich Fromm’un Sağlıklı Toplum ve Ivan Illich'in Sağlığın Gaspı kitaplarının anahtar kavramları rehberliğinde, toplum sağlığıyla ilgili sorunların genel bir değerlendirmesi yapılarak, ana akım yazılı ve elektronik medyada bireysel sağlığa ve sağlıklı toplum imgesine ilişkin üretilen haber söylemi ve içeriklerinin “korku çekiciliği” kavramı ekseninde kritik bir okumasına odaklanılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Sağlıklı toplum, sağlığın gaspı, iatrojenez kavramı, korku çekiciliği, medya söylemi.