Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 5, Sayı 14  2017/6  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Osman ESİN

NO Makale Adı
1495463307 ORTA ASYA ÖN ASYA VE ANADOLU EKSENİNDE ESKİ TÜRKLERİN HAYATINDA ÖNEMLİ BİR FİGÜR: AT

Atın ehlileştirilmesi konusunda farklı görüşler ileri sürülmekle beraber kültür tarihçileri, atı ilk ehlileştirenin Türkler olduğu noktasında birleşmektedirler. Gerçekten de Türkler, Merkezî Asya’nın otlak yönünden zengin geniş ovalarında, önceleri yabani olarak yaşamakta olan atları terbiye etmeyi ve çeşitli renkte cins atlar yetiştirmeyi başarmışlardır. Daha sonra Orta Asya’dan Batıya göç ederken geleneklerini de birlikte taşıyan Türkler, özellikle Anadolu’da, Türkistan neslinden olan atları damızlık olarak kullanmak suretiyle daha şöhretli atlar elde etmişlerdir. Selçuklular, Beylikler Dönemi ve Osmanlılar Devrinde de savaşların kaderini belirlemede önemli rol oynayan atların yetiştirilmesi ve bakımı konusuna büyük önem verilmiştir. At, daha çok savaş aracı olarak görülmüş ve eski Türk ordularının temel gücünü oluşturmuştur. Ekonomik bir varlık olarak da etinden ve sütünden yararlanılmış ayrıca Türk nüfuzunun hakim olduğu alanlarda yetiştirilen değerli atlar ya özel olarak kurulan at pazarlarında satılarak ya da Çin ve Hindistan gibi ülkelere ihraç edilerek ticari kazanç sağlanmıştır. Devrin sürat unsuru kabul edilen at, binicisine yüksek hareket ve manevra üstünlüğü sağlamış, atlarla geniş sahalara açılmak suretiyle birçok kavim üzerinde üstünlük kurulmuştur. Eski Türk inancına göre olağanüstü koşullarda türediğine inanılan ve kendisine kutsal gözüyle bakılan atlara büyük değer verilmiştir. Hem yoldaş hem de kardeşten daha yakın kabul edilen atla binicisi arasında manevi bir bağ oluşmuştur. Hatta sahibi öldüğünde atıyla birlikte gömülmüştür. Bu ve buna benzer eski inanç ve gelenekler İslami devirde de devam ettirilmiştir. Bu makalede, Türklerin siyasi, sosyal ve kültürel hayatlarında atın taşıdığı önemi belirtme amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: At sevgisi, kutsal atlar, yabanlı pazarı, kımız, kurultay, şölen, Burak