Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 5, Sayı 10  2017/2  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Semra KILIÇ KARATAY, Naile Rengin OYMAN

NO Makale Adı
1489999307 GÜNÜMÜZ TAŞPINAR HALILARI

Halıcılık; Anadolu’nun birçok yöresinde olduğu gibi, Aksaray ve çevresinde de köklü bir geleneğine sahiptir. Aksaray Selçuklular devrinden beri ünlü bir halı merkezidir. Bu gelenek Osmanlı döneminde de sürmüştür. Taşpınar halılarının tüm çeşitleri geometrik düzende yerleştirilmiş bitkisel kökenli motiflerle süslenmiştir. Günümüz halıları üzerinde kullanılan bitkisel motiflerin aşırı üsluplaştırılmış olmasından dolayı bitkisel süslemelerin kökeninin ne olduğunu söylemek güçtür. Taşpınar halıları çeşit olarak da zengindir. Halının ana malzemesi yün olup, Aksaray’ın dağ ve ova köylerinde yaşayan ve koyun yetiştiriciliği ile uğraştıkları için koyunlardan yılda bir kereye mahsus yapılan kırkım işlemi ile elde edilen yünler dokumalarda ham madde olarak kullanılmaktadır. Taşpınar halıları hakkında yeterince bilimsel araştırmaya rastlanmamıştır. Böyle önemli kültürel ve ekonomik bir değerin daha iyi araştırılması değerlendirilmesi zorunludur. Taşpınar’da 1950 yıllarından önce yatak halısı, sedir halısı, yan halısı, seccâde halısı, yastık halısı, heybe halısı ve eğerlik halısı tipleri dokunurken günümüzde, seccâde, yastık, taban, çeyrek ve heybe halısı dışındakiler unutulmuş durumdadır. Taşpınar’da İç Anadolu Bölgesi’ndeki tüm dokuma merkezleri gibi 1950 yıllarına kadar, bitkiden elde edilen doğal boyalar kullanılmış ancak bu tarihlerden sonra sentetik boyalarla bitkisel doğal boyalar karıştırılarak uygulanmaya başlanmıştır. Günümüzde sadece doğal bitkisel boyalarla renklendirilmiş halılar da mevcuttur. Ancak sadece sentetik boyalarla renklendirilmiş halı yok gibidir.Araştırmada, alan araştırması yöntemi kullanılmış ve yapılan sözlü görüşmelerle Taşpınar halılarının tarihçesi, sınıflandırılması, kullanılan motifler, renk ve desen özellikleri, günümüzdeki durumu ve eski önemini kaybetmesinin nedenleri hakkında veriler elde edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Taşpınar, el dokuması halı, Aksaray