Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 7, Sayı 36  2019/5  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Leyla KODAMAN, Şerife ÇEVİK, Sebahattin Serhat TURGUT, Gülcan ÖZKAN

NO Makale Adı
1557482223 YAĞLIBOYADA İNCELTİCİ MADDE OLARAK KULLANILAN SOĞUK SIKIM TOHUM YAĞLARININ BOYA KURUMA SÜRESİ VE RENK ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ

Çeşitli sabit yağlar (rafine ve rafine edilmemiş), diğer adıyla kuruyan ya da tohum yağları, resim sanatında renk maddelerinin kuruması ve tuvale uygulanabilmesi amacıyla sanatçılar tarafından yaygın olarak tercih edilmektedir. Söz konusu kuruyan yağların, boya karışımlarının bazı özellikleri (zaman içerisinde meydana gelen renk değişimi, tam kuruma için gerekli süre, boyanın yapısı ve çatlama vb.) üzerine etkisi kullanılan sabit yağın yağ asidi bileşimine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Ancak, ilgili bilimsel kaynaklarda, rafine veya soğuk sıkım (rafine edilmemiş) tohum yağlarının boya maddelerinin özellikleri üzerine etkilerini inceleyen bilimsel çalışmaların sayısının yeterli olmadığı dikkat çekmektedir. Bu nedenle, mevcut çalışma kapsamında dört farklı soğuk sıkım sabit yağ (keten tohumu, ayçiçeği, aspir ve susam yağları), farklı renk maddeleri (beyaz, kırmızı, sarı ve mavi) ile 1/10 (w/v) oranında pürüzsüz bir viskoz yapı elde edilene kadar karıştırılmıştır. Böylece farklı renklerde, uygulamaya hazır boya karışımları elde edilmiştir. Bu karışımlarımda kullanılan yağların boyanın toplam kuruma süresi ve renk parametreleri [L* (aydınlık), a* (yeşil-kırmızı), b* (mavi-sarı)] üzerine etkileri incelenmiştir. Ayrıca kullanılan yağların yağ asidi kompozisyonu (% alan) GC/FID yardımıyla ile tespit edilmiştir. Resim sanatında en önemli kalite parametresi renk olup, kullanılan kuruyan yağ çeşidine bağlı olarak bazı renk değişimleri meydana gelebilmektedir. Bu amaçla çalışma kapsamında analitik yöntemlerle tespit edilen renk özellikleri (L*/a*/b*) keten tohumu, ayçiçeği, susam ve aspir yağları için sırasıyla 45.3-97.85/-19.86-53.84/-36.36-88.44, 46.75-97.13/-17.84-54.31/-31.57-84.65, 44.97-97.16/-23.15-53.31/-35.79-86.16 ve 45.30-96.95/-21.97-53.19/-34.40-83.97 arasında tespit edilmiştir. Öte yandan en uzun kuruma süresi beyaz ve sarı boya karışımları için susam yağı ile hazırlanan örneklerde tespit edilirken, diğer yağların kullanıldığı boya karışımlarının kuruma süreleri arasında kayda değer bir farklılık tespit edilememiştir. Kırmızı ve mavi renk maddeleri için ise ayçiçeği yağı kullanılan karışımlar, diğer örneklere kıyasla daha uzun sürede tam kuruluğa erişebilmiştir. Kullanılan yağların yağ asidi bileşimi incelendiğinde, susam, ayçiçeği, aspir ve keten tohumu yağlarında sırasıyla doymuş, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ asitlerinin yüksek oranda bulunduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, mevcut çalışma ile aspir ve keten tohum yağlarının, diğer soğuk sıkım sabit yağlardan susam ve ayçiçeği ile karşılaştırıldığında kısa kuruma süresi ve boya karışımlarının kendilerine has renk özelliklerini daha iyi yansıtmasından dolayı resim sanatında kullanımının umut vaat ettiği ifade edilebilir.

Anahtar kelimeler: inceltici madde; sabit yağlar; renk; kuruma süresi; yağ asidi bileşimi