Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 5, Sayı 17  2017/9  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Haluk ÖNER

NO Makale Adı
1507043796 DÖRT ROMAN EKSENİNDE EDEBİYATTA DÖRT MEVSİMİN İNCELENMESİ

Edebiyatta zaman algısı ve zamanı kullanma biçimi, nesnel ölçütlere göre şekillenebileceği gibi geçmiş-şimdi-gelecek düzleminin insan duygularına ve psikolojisine göre değişebilen bir algı üzerinden de görülebilir. Zaman, özellikle kurgusal yapılı edebî metinlerde saat, ay, yıl, gün gibi takvim zamanının parçaları olarak somut ve soyut algının birer parçası olabilir. Mevsimler de kurgusal yapının nesnelliğini gösteren bir gerçekliğin parçası olabileceği gibi alt metinde verilmek istenen duygusal atmosferin tamamlayıcı unsuru olabilir. Bu nedenle mevsimler, bazen kurgunun zaman ayrıntılarını gösteren yahut gerçekçi atmosferi tamamlayan, kozmik anlamda zamanın geçişini, romandaki hayatın değişimini imleyen birer gösterge olabilir. Bazen de romanın duygusal atmosferini, karakterlerin psikolojik hallerini tamamlayan bir dekor olarak görünebilir. Bu çalışmada Türk edebiyatında temsil gücü olan dört örnekten hareketle mevsimlerin romanlarda nasıl ele alındığı incelenecektir. Gerçekle düş arasında yaşayan bir öğretmenin kendini karla kaplı kayalar içindeki bir köyde bulduktan sonra yalınlaşmak için verdiği mücadeleyi -iç ve dış gerçeklik bağlamında- bütün sert koşullarıyla zorlaştıran kış mevsiminin anlatıldığı Ferit Edgü’nün (1936- ) O (Hakkâri’de Bir Mevsim); Ahmet Hamdi Tanpınar’ın (1901-1962) II. Dünya Savaşı’nın birey ve toplum yaşamına etkisini, sonbaharın hüzünlü dekorlarıyla anlatan Huzur; hayatı boyunca Viyana’ya gitmek isteyen hayalle gerçek arasında yaşayan Kamil Kaya’nın hikâyesinin bulanıklığına, ucu açık bırakılmış anlam katmanlarına eşlik eden yaz mevsiminin anlatıldığı Adalet Ağaoğlu’nun (1929- ) Romantik Bir Viyana Yazı; kahramanların birbirleriyle ilişkisinin (Memet ve Elâ), toplumsal hassasiyetlerin en önemli metaforu olarak ilkbahar mevsiminin anlatıldığı Sevgi Soysal’ın (1936-1976) Yürümek adlı romanları bu çalışma için seçilen temsil gücüne sahip romanlar olacaktır.

Anahtar Kelimeler: Türk romanı, mevsim, zaman.