Evrensel tasarım; herhangi bir ürün veya hizmetin herkes tarafından kullanılabilecek özellikleri barındıracak şekilde tasarlanması anlamınna gelmektedir. Erişilebilirlik ise herhangi bir ürünün veya hizmetin engelliler, yaşlılar ve çocuklar dâhil olmak üzere herkes tarafından eşit ulaşılabilir ve kullanılabilir olmasını ifade etmektedir. Bir tasarım erişilebilir olursa evrenselliğe büyük bir adım atmış olabilir fakat erişilebilir her tasarım her zaman evrensel değildir. Evrensel bir tasarıma ulaşmak erişilebilir olma yolundan geçer. Çalışmada evrensel grafik tasarım ve erişilebilir grafik tasarımlar örneklerle açıklanmaya çalışılmıştır. Günümüzde bazı grafik tasarımlarda kullanılan Karekod (QR), Yakın Alan İletişimi (NFC) ve Artırılmış Gerçeklik (AR) gibi veri aktarım sistemleriyle erişilebilirliğe ve evrenselliğe ne kadar hizmet ettiği incelenmeye çalışılmıştır. Çalışmaya kaynaklık eden tasarım örnekleri yurtiçi ve yurtdışından yayınlanmış basılı tanıtım materyallerinden oluşmaktadır. Seçilen bu tasarımların herkes tarafından kullanılabilir olup olmadığı analiz edilerek yorumlanmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler sonucunda tasarımlarda genel olarak Karekod teknolojisinin kullanıldığı tespit edilmiştir. NFC bağlantı teknolojisinin Türkiye’de görsel tasarımlardan ziyade ödeme sistemlerinde daha çok kullanıldığı görülmüştür. Arttırılmış Gerçeklik teknolojisinin ise genellikle üç boyutlu görsel sunma amacına yönelik tanıtımlar için tercih edildiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Grafik Tasarım, Evrensel Tasarım, Erişilebilir Tasarım, Artırılmış Gerçeklik, Karekod, Yakın Alan İletişimi.