Doğuştan getirdiğimiz cinsiyet biyolojik cinsiyettir. Biyolojik cinsiyetimiz, DNA yapımız ve kromozomlarımızla getirdiğimiz üreme organlarımıza bakılarak tanımlanan özellikler bütünüdür, anne karnında belirlenir. Bununla birlikte doğduktan sonra öğrendiğimiz, toplumsal olarak gelişen bir de cinsiyet rolümüz vardır. Toplumsal cinsiyet kavramı, cinsiyetlere yüklenen rolleri karşılamaktadır. Sanat alanında cinsiyet kimliği kimi kez ana konu olarak ortaya konmuş, kimi kez sanatçının kimliği içinde yerini bulan ve sanatına yansıyan bir tali yol olarak kalmıştır. Kendi içinden türeyen kavramlarla ve ya direkt kendisiyle plastik sanatlar alanındaki varlığını azımsanmayacak ölçüde göstermiştir. Linda Nochlin 1971 yılında ‘Neden Hiç Büyük Kadın Sanatçı Yok?’ başlıklı makaleyi yayınlamasıyla sanat tarihini araştırmaya başlayan feministler, kadın sanatçıların destekçisi olurlar. Buradan hareketle feminist anlayışta bir sanat ortaya çıkmaya başlar. Cinsiyet kimliği böylelikle sanat alanına ‘konu’ olarak dâhil olmuştur. Feminist kuramlar ışığında yeni fikirler ve oluşumlar sanat alanında kendisini gösterir. Türkiye’de durum biraz daha geç bir döneme rast gelse de Türkiye’de de kadın sanatçılar, kadın olmaktan dolayı yaşadıkları şiddeti ve eşitsizliği çalışmalarında dile getirmeye başlamışlardır. Toplumsal cinsiyetlerinin kültürün etkisiyle giydikleri kılıfları sorgulayacak ve parçalayacak çalışmalarıyla kendilerini gösterirler. Günümüzde halen popüler bir konu olarak varlık bulan toplumsal cinsiyet, eserlere konu olmanın yanında eserleri izleme ve yorumlama biçimimizi dahi etkilemektedir. Bir sanat disiplini olarak seramik ve çağdaş seramik sanatçılarının toplumsal cinsiyet ile ilişkisi genellikle kadın sanatçıların kendi cinsiyetlerinin üzerinden kültür içindeki yerini sorgulaması şeklinde yer bulmaktadır. Kadın kimliğinin yeri ve toprak ile ilişkisi toplumsal cinsiyete farklı bir bakış açısı getirmiştir. Çağdaş seramik sanatının toplumsal cinsiyet ile ilişkisi üzerine sorular sormak ve cevaplarını bulmak üzerine hazırlanmış bu çalışma çağdaş sanatçıların toplumsal cinsiyete bakışını da irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Toplumsal cinsiyet, sanat, feminist sanat, Türkiye’de sanat